સદ્ગુરુની શોધમાં ડુંગર ભક્તની જિજ્ઞાસા
-
ગૃહત્યાગની ઈચ્છા:
- ડુંગર ભક્તને ઘરમાં રહેવું ગમતું ન હતું.
- સંતોના સંગથી તેઓ પ્રભાવિત હતા અને સદ્ગુરુની શોધમાં હતા.
- વરતાલમાં સંતોની કથા સાંભળવા જતા અને સગાંઓને ચિંતા થવા લાગી કે તેઓ ગૃહનો ત્યાગ કરશે.
-
સદ્ગુરુ વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામી સાથે ભેટ:
- સંવત ૧૯૩૭ના ચૈત્રી પૂનમના સમૈયામાં વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામીનું મંડળ વરતાલ આવ્યું.
- સ્વામીશ્રી શ્રીજીમહારાજના પાર্ষદ હતા અને શાસ્ત્રોના ઊંડા વિદ્વાન તેમજ સંગીતજ્ઞ હતા.
- ડુંગર ભક્તે તેમની સાથે ભેટ કરી અને instantly તેમના ગુરુ તરીકે સ્વીકાર્યા.
-
સ્વામીશ્રીનો અનુગ્રહ:
- વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામીએ ડુંગર ભક્તની ઉત્કૃષ્ટ મુમુક્ષુતા જોઈ.
- સ્વામીશ્રીએ પૂછ્યું, “તારે સાધુ થવું છે?” ડુંગર ભક્તે તરત જ હા પાડી.
- ગુરુ-શિષ્યની પ્રેમભીની ગાંઠ બંધાઈ ગઈ.
-
વિઘ્ન અને અંતિમ નિર્ણય:
- ડુંગર ભક્તે સ્વામીશ્રી સાથે જ જવાનો સંકલ્પ કર્યો.
- પરંતુ પિતાશ્રીની વિઘ્નને કારણે આ વખતે વરતાલથી ઘરે પાછા જતા થયા.
- સ્વામીશ્રીનું સુરત જવાનું એક દિવસ મોડું થતા ડુંગર ભક્ત પિતાશ્રી સાથે પરત ગયાં.
હરિનો માર્ગ છે શૂરાનો
-
ઘરમાં ઉદાસીનતા:
- ડુંગર ભક્તનું મન ઘરમાં અને વ્યવહારમાં નહોતું લાગતું.
- તેઓ મંદિરમાં રહેતા અને વારંવાર "સ્વામી" એવું બોલતા રહેતા.
- વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામી તેમના અંતરમાં દઢપણે વસેલા હતા.
-
સુરત અને વરતાલના પ્રસંગો:
- ડુંગર ભક્ત વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામીની પાસે સુરત ગયા, પણ તેમના પિતાશ્રી તેમને પરત લાવી વરતાલમાં લઈ આવ્યા.
- આચાર્ય વિહારીલાલજી મહારાજે ડુંગર ભક્તને ઠપકો આપ્યો, પણ તેમની બુદ્ધિ અને તીવ્રતા જોઈને તેમણે તેમને પાર્ષદ રહેવા માટે પ્રસ્તાવ આપ્યો.
- ડુંગર ભક્તે નમ્રતાથી કહ્યું કે તેઓ તો સ્વામીની સેવામાં જ રહેવા ઈચ્છે છે.
-
પિતાશ્રીને વૈરાગ્યનો ઉપદેશ:
- મહેળાવ જતા રસ્તામાં ડુંગર ભક્તે પિતાશ્રીને વૈરાગ્યભરી વાતો કરી.
- દેહ અને સંબંધોના નાશવંત સ્વરૂપની સમજણ આપી, જેનાથી પિતાશ્રીનું અજ્ઞાન દૂર થયું.
- પિતાશ્રીએ આંસુભરી આંખો સાથે ડુંગર ભક્તને નમન કર્યો અને તેમનું વૈરાગ્ય સ્વીકાર્યું.
-
અનુમતિ અને યાત્રા:
- પિતાશ્રીએ ડુંગર ભક્તને વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામીની પાસે રહેવાની રજા આપી.
- સંવત ૧૯૩૮ના માગશર માસના પવિત્ર દિવસે ડુંગર ભક્ત ફરી સુરત માટે નીકળ્યા.
ગૃહત્યાગ
-
વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામીને મળવાની ઇચ્છા:
- ડુંગર ભક્તનું મન સતત વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામીને મળવા થનગનતું રહ્યું.
- તેઓ વિઠ્ઠલદાસ શેઠ સાથે વડોદરા પહોંચ્યા અને ત્યાં સ્વામીશ્રી સાથે મળ્યા, જેના કારણે તેમને બહુ આનંદ થયો.
-
સેવાની તીવ્રતા:
- ગોરધનભાઈ કોઠારીએ તેમને પોતાની પાસે રાખવાની ઇચ્છા દર્શાવી, પણ ડુંગર ભક્તે વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામીની સેવા માટે રહી જવાનું નક્કી કર્યું.
- ડુંગર ભક્તે નાની-મોટી દરેક સેવા તેનાતનતાથી કરી.
- સમૈયાના વાસણો ઊટકવામાં પણ તેમનું સમર્પણ દર્શાયું.
-
કાનમ દેશમાં સેવા:
- આચાર્ય વિહારીલાલજી મહારાજના હુકમથી બ્રહ્મચારી દેવાનંદજી સાથે ધર્માદો ઉઘરાવવા કાનમ દેશમાં ગયા.
- અહીં ચોંક સાફ કરવી, પાણી ભરવું, રસોડામાં કામ કરવું અને કીર્તનો ગાવા જેવા અનેક કામ કર્યાં.
- પોતાના તીવ્ર પરિશ્રમથી થાક વિના સેવા કરતા.
-
સુરતમાં સેવા:
- ત્રણ મહિનાના પરિશ્રમ બાદ સુરત પહોંચ્યા, જ્યાં વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામીએ તેમને કોઠારનું કામ સોંપ્યું.
- નામું અને હિસાબ ચીવટપૂર્વક રાખતા અને કથાવાર્તા સાંભળતા.
- સુરતના હરિભક્તો અને સ્વામીઓ તેમને ખૂબ પ્રશંસતા.
-
સંસ્કાર અને શિક્ષા:
- સ્વામીશ્રી પાસે નિયમિત ભણવા જતા અને "સારસ્વત" ચાર મહિનામાં પૂર્ણ કર્યું.
- તેમના સેવાના ભાવ, ભક્તિ અને હોશિયારીને જોઈને મંદિરના કોઠારી તરીકે તેમની પાસે સૌ રાજી રહ્યા.
-
વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામીની કૃપા:
- સ્વામીશ્રી તેમની સેવા અને સમર્પણથી રાજી થઈ તેમને સંપૂર્ણ જવાબદારી આપી નિવૃત્ત થયા.
દીક્ષા મહોત્સવ
-
દીક્ષા માટેની ઉત્સુકતા:
- ડુંગર ભક્ત ભાગવતી દીક્ષા લેવા ઉત્સુક થયા.
- વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામીએ આચાર્ય વિહારીલાલજી મહારાજને ડુંગર ભક્તને દીક્ષા આપવા વિનંતી કરી.
-
પ્રારંભિક વિઘ્નો:
- આચાર્ય મહારાજે કહ્યું કે ડુંગર ભક્તને પાર્ષદ તરીકે બાર મહિના પૂરા થયા નથી, તેથી દીક્ષા માટે ઉતાવળ ન કરવી.
- વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામીએ અધિક માસની ગણતરી આપીને સમજાવ્યું, પણ આચાર્ય મહારાજે ના પાડી.
-
મોટા સંતોની વિનંતી:
- ઘણા સદગુરુઓએ આચાર્ય મહારાજને સમજાવ્યું કે વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામી જેવા મહાન સંતો દુખી થાય તે યોગ્ય નથી.
- આચાર્ય મહારાજે આ વિનંતી કબૂલ કરી.
-
દીક્ષા મહોત્સવ:
- સંવત ૧૯૩૯ના કાર્તિક વદ ૫ના દિવસે યજ્ઞની ગૌરવમય પદ્ધતિથી ડુંગર ભક્તને દીક્ષા આપવામાં આવી.
- આચાર્ય વિહારીલાલજી મહારાજે ડુંગર ભક્તને "યજ્ઞપુરુષદાસ" નામ આપ્યું.
-
જન્માક્ષરનો વિવેચન:
- સંધ્યા સમયે વિદ્વાન જ્યોતિષીએ યજ્ઞપુરુષદાસજીના જન્માક્ષર જોયા અને કહ્યું કે તેઓ મહાન ઈશ્વરાવતાર અને યોગીન્દ્ર પુરુષ બનેશે.
- આ માહિતી સાંભળીને સૌ સંતો અને હરિભક્તો પ્રસન્ન થયા.
પ્રાગજી ભક્તના યોગમાં
-
સેવામાં રોકાયેલા યજ્ઞપુરુષદાસજી:
- વરતાલથી સુરત પધારી, યજ્ઞપુરુષદાસજી ગુરુ વિજ્ઞાનાનંદ સ્વામી અને મંદિરની સેવામાં તત્પર રહ્યા.
- ફાગણ મહિનામાં ઘનશ્યામ મહારાજની મૂર્તિ-પ્રતિષ્ઠાના રામેયા સમયે આચાર્ય મહારાજ અને પ્રાગજી ભક્ત પણ સુરત પધાર્યા.
-
પ્રાગજી ભક્ત સાથેની પ્રથમ મુલાકાત:
- પ્રાગજી ભક્તની કથાઓમાં હજારો સંતો અને હરિભક્તો એકચિત્તે સાંભળતા.
- કથા સાંભળતા કરતાં તેઓ સીવણ કામ પણ કરતા, જે યજ્ઞપુરુષદાસજી માટે આશ્ચર્યનું કારણ બન્યું.
-
પ્રાગજી ભક્તનો દ્રષ્ટાંત:
- પ્રાગજી ભક્તે યજ્ઞપુરુષદાસજીના અંતર સંકલ્પને ઓળખીને જણાવ્યું:
- "જીવ-પ્રાણીમાત્રને બે લોચન હોય છે, વિદ્યાવાનને ત્રણ લોચન હોય છે, ધર્મવાળાને સાત લોચન હોય છે, અને જ્ઞાનીને અનંત લોચન હોય છે."
- આ શબદો સાંભળી યજ્ઞપુરુષદાસજી વધુ આકર્ષિત થયા અને તેમને પ્રાગજી ભક્ત પ્રત્યે ગુરુભાવ અનુભવાયો.
- પ્રાગજી ભક્તે યજ્ઞપુરુષદાસજીના અંતર સંકલ્પને ઓળખીને જણાવ્યું:
-
પ્રાગજી ભક્ત પ્રત્યે આકર્ષણ:
- યજ્ઞપુરુષદાસજીને સમજાયું કે પ્રાગજી ભક્ત ગુણાતીતાનંદ સ્વામીના કૃપાપાત્ર શિષ્ય છે.
- રાત્રે પ્રાગજી ભક્તની વાતો સાંભળતા અને સવાર સુધી તે ચર્ચા કરતા રહેતા.
-
જ્ઞાન પ્રાપ્તિની તીવ્ર તલપ:
- દિવસમાં પ્રાગજી ભક્તના શિષ્યો વિજ્ઞાનદાસ સ્વામી અને પ્રભુદાસ કોઠારી પાસેથી પણ જ્ઞાન મેળવતા.
- તેમની આ જિજ્ઞાસા અને જ્ઞાન મેળવવાની ઇચ્છા તીવ્ર અને અસાધારણ હતી.
0 comments