📜 શિક્ષાપત્રી: ધર્મનો સાર અને જીવનનો આધાર
શ્રીજીમહારાજે શિક્ષાપત્રીમાં સર્વ શ્રેષ્ઠ ધર્મશાસ્ત્રોનો સાર રજૂ કર્યો છે.
શિક્ષાપત્રી માત્ર આચારસંહિતા નહીં, પણ ચારેય પુરુષાર્થ (ધર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ) પ્રાપ્ત કરવાનો માર્ગ છે.
1️⃣ શિક્ષાપત્રી અને ધર્મમર્યાદા
- "ધર્મ એટલે સદાચાર."
- મનુષ્ય માટે ધર્મમર્યાદા જરૂરી છે, નહીં તો જીવન પશુજીવન બની જાય.
- શ્રીજીમહારાજની આજ્ઞા પ્રમાણે વર્તવું, મનગમતું નહીં.
2️⃣ શિક્ષાપત્રીનું પાલન અને મહારાજનું વરદાન
- "જે આ શિક્ષાપત્રી પ્રમાણે વર્તશે, તે ચોક્કસ ચારે પુરુષાર્થને પ્રાપ્ત કરશે."
- શિક્ષાપત્રી = શ્રીજીમહારાજનું સ્વરૂપ, તેથી પરમ આદરપૂર્વક માનવી.
- નિત્ય વાંચવી, શ્રવણ કરવું, કે પૂજા કરવી.
- એક પણ આજ્ઞાનું પાલન ન થાય તો એક ઉપવાસ કરવો. (વચનામૃત ગઢડા અંત્ય ૧)
3️⃣ શિક્ષાપત્રીના નિયમો = મોક્ષનો માર્ગ
- વાણી, વિચાર અને વર્તનનું શિષ્ટ અનુશાસન.
- પ્રગટ સત્પુરુષના આશરે જવાથી મહારાજની આજ્ઞા પાળવાનું બળ મળે.
4️⃣ દિક્ષામંત્ર અને તુલસીની કંઠી
- પંચવર્તમાન (અહિંસા, મદત્યાગ, અપસંડ, સત્ય, બ્રહ્મચર્ય) પાળનારને ગુરુ દિક્ષામંત્ર આપે.
- "ઘત્યોસ્તિ પૂર્નજામોગસ્તિ તાપ તિર્મય:..."
- આજીવન તુલસીની બેવડી કંઠી પહેરવી, કેવળ શણગાર નહીં, પણ અખંડ રક્ષા.
શિક્ષાપત્રી અનુસાર સત્સંગીઓ માટે નિત્યકર્મ (સારાંશ) 😊
1. ઉઠવાની અને શૌચવિધિ 🕰️
✅ સૂર્યોદય પહેલાં જાગવું અને ભગવાનનું ધ્યાન કરવું.
✅ બ્રાહ્મમુહૂર્તમાં ઉઠવાથી સારા વિચારો અને સાત્વિક વાતાવરણ મળે.
✅ શૌચવિધિ પછી હાથ-પગ મીઠા પાણી અથવા સાબુથી ધોવા.
2. સ્નાન અને વસ્ત્ર ધારણ 🚿
✅ ગાળેલા જળથી સ્નાન કરવું, ઠંડા જળથી સ્નાન શ્રેષ્ઠ.
✅ ધોઈને એક વસ્ત્ર પહેરવું અને બીજું ઓઢવું.
✅ નગ્ન અવસ્થામાં પૂજા ન કરવી.
3. પૂજા અને તિલક-ચાંદલો 🙏
✅ પૂર્વ અથવા ઉત્તર દિશામાં બેસી પૂજા કરવી.
✅ તિલક-ચાંદલો અવશ્ય કરવો, તે રક્ષા અને શૌર્યનું પ્રતીક છે.
✅ સ્ત્રીઓમાં સધવાઓએ ચાંદલો કરવો, વિધવાઓએ નહીં.
4. માનસી પૂજા 🕉️
✅ મહારાજ અને ગુરુઓને હૃદયમાં ધારવી.
✅ પાંચ સમયની માનસી પૂજા કરવી (ઉઠાડવું, જમાડવું, આરતી પછી અને સૂતા પહેલાં).
5. પ્રદક્ષિણા અને દંડવત્ પ્રણામ 🙇♂️
✅ પાંચ પ્રદક્ષિણા અને પાંચ સાષ્ટાંગ દંડવત્ કરવાં.
✅ છઠ્ઠો દંડવત્ ક્ષમા માટે કરવો.
6. સત્સંગ-પૂજા અને ગ્રંથ પાઠ 📖
✅ ‘શિક્ષાપત્રી’ અને ‘સત્સંગદીક્ષા’ નો નિત્ય પાઠ કરવો.
✅ મંદિર જવું, ભગવાનનું કીર્તન કરવું.
7. હિંસા અને સત્ય 🎭
✅ કોઈ પણ જીવહિંસા ન કરવી, યજ્ઞમાં પણ નહીં.
✅ હંમેશા સત્ય બોલવું, પરંતુ જો કોઈના પ્રાણ જોખમમાં હોય તો સત્ય ન કહેવાય.
8. ધર્મ અને નીતિ 🌱
✅ ધર્મથી વિરુદ્ધ કર્મ ન કરવું.
✅ મંદિરમાં કે સાધુ-સંત માટે પણ ચોરી ન કરવી.
9. આત્મહત્યા અને અવિચાર 💔
✅ કોઈ પણ પરિસ્થિતિમાં આત્મહત્યા ન કરવી.
✅ ગુસ્સામાં શરીરને નુકસાન ન કરવું.
10. માંસભક્ષણ અને પવિત્ર આહાર 🥦
✅ માંસ, દારૂ કે હિંસક યજ્ઞમાં સમાયેલ અન્ન ક્યારેય ન ખાવું.
✅ ગાળેલું જળ અને ચાળેલો લોટ વાપરવો.
-
મધનિષેધ 🚫🍷
- દારૂ તમોગુણી અને અપવિત્ર છે.
- દારૂનો ગંધ કે સ્પર્શ પણ ન કરવો.
- સત્સંગીઓએ દારૂ અને માંસનો ત્યાગ કરવો.
- સામાજિક દબાણ કે પરદેશ હોવા છતાં આ નિયમ પાળવો.
-
ચોરી 🚫🔑
- ધર્મકાર્ય માટે પણ ચોરી ન કરવી.
- ચોરી કરનારને નરક ભોગવવો પડે.
- અજાણતા ચોરીનો માલ રાખવો પણ પાપ છે.
-
વ્યસન 🚭🚫
- તમાકુ, દારૂ, જુગાર, અને નશીલી દવાઓથી દૂર રહેવું.
- વ્યસન શરીર અને મનને નુકસાન કરે છે.
- ભૂલથી પણ આ વ્યવહાર ન અપનાવવો.
-
વ્યભિચાર 🚫❌
- કોઈ પણ પરસ્ત્રી પ્રત્યે દુશ્ચિંતન ન કરવું.
- બ્રહ્મચર્ય પાળવાથી ભગવાન પ્રસન્ન થાય.
- આજના યુગમાં આ નિયમ ખાસ મહત્ત્વનો છે.
-
આહાર વિવેક 🥦🍎
- શુદ્ધ અને સાત્વિક ખોરાક લેવો.
- ડુંગળી-લસણ અને બાજારું ભોજન ટાળવું.
- શુદ્ધ ખોરાકથી મન અને શરીર પવિત્ર રહે.
-
સ્વધર્મ 🙏📖
- પોતાના ધર્મ અને સદાચારનું પાલન કરવું.
- પરધર્મ કે પાખંડધર્મ ન અપનાવવો.
- ધર્મની મર્યાદા ન તોડવી.
-
સ્વચ્છતા વિવેક 🧼🚿
- જાહેર સ્થળે ગંદકી ન કરવી.
- સ્વચ્છતા રાખવી અને સંસ્કારી જીવન જીવવું.
-
વસ્ત્રપરિધાન વિવેક 👕👗
- અશ્લીલ કે ખૂબ જ ટૂંકા વસ્ત્રો ન પહેરવા.
- પશ્ચિમી પરિધાન શૈલીનું અનુકરણ ન કરવું.
-
નૈમિત્તિક કર્મ 🌞🌕
- ગ્રહણ વખતે પૂજા અને જપ કરવો.
- શુભ કર્મો માટે યોગ્ય સમય પાળવો.
-
આપદ્ઘર્મ ⚠️🙏
- ગંભીર પરિસ્થિતિમાં જ આપદ્ઘર્મ ગ્રહણ કરવો.
- હળવી મુશ્કેલીઓમાં ધર્મશિથિલતા ન લાવવી.
-
પ્રાયશ્ચિત ✨🕉
- પાપ થયાં હોય તો શ્રદ્ધાપૂર્વક પ્રાયશ્ચિત કરવું.
- સત્પુરુષના માર્ગદર્શનથી શુદ્ધિ મેળવી શકાય.
0 comments