૧૬. અજોડ વિદ્વતા
-
મૂર્તિપ્રતિષ્ઠા પ્રસંગ:
- લક્ષ્મીવાડીમાં શ્રીજીમહારાજના સમાધિસ્થાન પર મૂર્તિપ્રતિષ્ઠા.
- ભગતજી મહારાજ ગઢડા પધારવાના હતા.
- યરાપુરુષદાસજી અને રંગાચાર્ય પણ ગઢડા પહોંચ્યા.
-
શાસ્ત્રાર્થ અને ભગતજી મહારાજની ઓળખાણ:
- ભાવનગરમાં શાસ્ત્રાર્થ કરી વિજય મેળવ્યો.
- ગઢડા આવી રંગાચાર્યએ ભગતજી મહારાજની ઓળખ કરાવી.
- રંગાચાર્ય ભગતજીના દર્શનથી ખુશ થયા.
- જૂનાગઢથી આવેલા સદ્ગુરુઓ સાથે અક્ષરપુરુષોત્તમની નિષ્ઠા પ્રસરાવી.
-
મહીધર શાસ્ત્રી સાથે શાસ્ત્રાર્થ:
- વિદ્વાન મહીધર શાસ્ત્રીએ શાસ્ત્રાર્થ માટે આમંત્રણ આપ્યું.
- સૌ મૌન, યજ્ઞપુરુષદાસજીએ સ્વામિનારાયણની લાજ રાખવા ઊભા રહ્યા.
- મહીધર શાસ્ત્રી હસ્યા, પરંતુ રંગાચાર્યે કહ્યું કે ગુણ જ પૂજાય છે.
- યજ્ઞપુરુષદાસજીએ સિદ્ધાંત સ્થાપી વિજય મેળવ્યો.
- મહીધર શાસ્ત્રીએ હાર સ્વીકારી અને પ્રણામ કર્યા.
-
વડોદરામાં પ્રસાર અને નિર્ગુણદાસ સ્વામીની દીક્ષા:
- ભગતજી મહારાજ મહુવા અને યજ્ઞપુરુષદાસજી વડોદરા પહોંચ્યા.
- અક્ષરપુરુષોત્તમની નિષ્ઠા અને સિદ્ધાંતો પ્રસરાવ્યા.
- પીજના જેઠાભાઈ સાથે બાર કલાકની વાતો.
- જેઠાભાઈએ નિષ્ઠા પ્રાપ્ત કરી અને નિર્ગુણદાસ સ્વામી તરીકે દીક્ષા લીધી.
-
યજ્ઞપુરુષદાસજીની વિશિષ્ટતા:
- રંગાચાર્યના શિષ્ય તરીકે અનન્ય સાધક હતા.
- શાસ્ત્રોના ઊંડા જ્ઞાન સાથે ભક્તિ અને અક્ષર-પુરુષોત્તમ ઉપાસનાના સિદ્ધાંતો શોધ્યા.
- રંગાચાર્ય તેમને એકમાત્ર અદ્દભુત પુરુષ ગણાવતા.
૧૭. “અંતર ચોખ્ખાં કરવાની સાવરણી'
-
ભગતજી મહારાજની આજ્ઞા:
- યજ્ઞપુરુષદાસજીને કાશી નહીં જવા, પરંતુ રાજકોટ ભણવા આજ્ઞા.
- બે હેતુ: સંસ્કૃત વિદ્યા અને જૂનાગઢ નજીક રહેવું.
- તેઓ પણ જાગા ભક્તના સમાગમની ઇચ્છા રાખતા.
-
રાજકોટ ભણવા જવાનું અને શિક્ષણ:
- આચાર્ય મહારાજે ભણવા મોકલ્યા અને સગવડ માટે કાગળ આપ્યો.
- રાજકોટ મંદિરમાં ભણવાનું શરૂ કર્યું.
- જીવણરામ શાસ્ત્રી ભણાવતા, તે વિદ્વાન અને નિર્ભિમાન હતા.
- યજ્ઞપુરુષદાસજીની બુદ્ધિ અને વિદ્વત્તા જોઈ તેમને માન આપતા.
-
સત્સંગી વિદ્યાર્થીઓ માટે સેવા:
- યજ્ઞપુરુષદાસજી અભ્યાસમાં મદદ કરતા અને શુદ્ધ ઉપાસનાની વાતો કરાવતા.
- પૂનમ અને એકાદશી પર વિદ્યાર્થીઓને જૂનાગઢ મોકલતા.
- તેઓ પણ ઘણીવાર સ્વામિશ્રીના દર્શને જતા.
-
વિરોધ અને દોષારોપણ:
- કેટલાક સાધુઓને તેમની પ્રવૃત્તિ ગમી નહીં.
- ભોળા હરિભક્તોને ઉશ્કેરાવી, અફવાઓ ફેલાવી.
- અપમાન કરવાનો પ્રયાસ કર્યો.
-
સદગુરુ બાળમુકુંદ સ્વામીનું સમર્થન:
- સંતોને મળવું, ઉપવાસ કરવો, સત્સંગ સાંભળવો તે સુધરવાનું લક્ષણ.
- એમના વચનોથી બધાને શાંતિ મળી.
- યજ્ઞપુરુષદાસજી મૌન રહી માળા જપતા રહ્યા.
૧૮. જાગા ભક્તના આશીર્વાદ
-
જાગા ભક્ત પર પ્રતિબંધ:
- સદ્ગુરુઓ અને હરિભક્તો જાગા ભક્તની આસને કથામાં બેસતા.
- કેટલાકે જીભાઈ કોઠારીને ભોળવી, સભામાં જવા પર પ્રતિબંધ મૂકાવ્યો.
- જાગા ભક્તને દુઃખ થયું, કારણ કે કથાવાર્તા તેમનું જીવન હતું.
-
યજ્ઞપુરુષદાસજીનો જુસ્સો:
- રાજકોટમાં ખબર પડતા જ જૂનાગઢ ગયા.
- ઠાકોરજીનાં દર્શન કરી જાગા ભક્તને મળવા ગયા.
- વિરોધ છતાં નીડરપણે કહ્યું: “મારે માટે બંધી નથી.”
- જાગા ભક્તને હેમંત આપ્યો કે તેઓ પ્રતિબંધ દૂર કરાવી શકશે.
-
કોઠારીનો પસ્તાવો:
- યજ્ઞપુરુષદાસજીએ એકાંતમાં જીભાઈ કોઠારીને સમજાવ્યું.
- કોઠારીને પોતાની ભૂલ સમજાઈ અને પસ્તાવો થયો.
- સવારે જાગા ભક્તને મળીને માફી માંગી.
- સભામાં જાગા ભક્તને આવવાની અને કથાવાર્તા કરવાની સ્વતંત્રતા આપી.
-
જાગા ભક્તની રાજીપો:
- યજ્ઞપુરુષદાસજી આવ્યા ત્યારે જાગા ભક્તે તેમને પ્રેમથી બાથમાં લીધા.
- કહ્યું કે “ઘણા જીવનું મોક્ષદ્વાર તમે ખોલ્યું.”
- પોતાનું સર્વ પુણ્ય યજ્ઞપુરુષદાસજીને આપ્યું.
-
સત્સંગમાં પ્રસિદ્ધિ:
- “યજ્ઞપુરુષદાસજી જેવી જોડ સત્સંગમાં દુર્લભ છે.”
- થોડા દિવસો પછી જીભાઈ કોઠારીએ પત્ર લખી “સત્સંગિજીવન” પારાયણ માટે યજ્ઞપુરુષદાસજીને જૂનાગઢ બોલાવ્યા.
- યજ્ઞપુરુષદાસજી ફરી જૂનાગઢ પધાર્યા.
૧૯. સમર્થ વક્તા
સત્સંગિજીવન કથા અને યજ્ઞપુરુષદાસજીની પ્રતિષ્ઠા
- કથા હરિલાલ શેઠ કરાવતા, ચાર પુરાણીઓ કથા વાંચતા.
- યજ્ઞપુરુષદાસજીનો અંતિમ વારો હતો, તેમની અનોખી કથા શૈલી લોકપ્રિય બની.
- વચનામૃત અને શાસ્ત્રો સાથે દષ્ટાંતો આપી કથા કરતા, જે શેઠને ખૂબ ગમી.
- શેઠે કહ્યું: “જ્યારે યજ્ઞપુરુષદાસ શાસ્ત્રી કથા વાંચે, ત્યારે જ બોલાવજો.”
- શેઠે નક્કી કર્યું કે “પ્રથમ પૂજન યજ્ઞપુરુષદાસજીનું થવું જોઈએ.”
સાધુઓની ઈર્ષા અને યજ્ઞપુરુષદાસજીનો પ્રતિભાવ
- સાધુઓને ઈર્ષા થઈ, ઘનશ્યામદાસે અપમાનજનક ટિપ્પણી કરી.
- યજ્ઞપુરુષદાસજીની સિંહગર્જના:
- "ગુરુ થવાનો અધિકાર ફક્ત ભગવાંધારીઓનો નથી."
- "પ્રાગજી ભક્ત અને જાગા ભક્ત પર શંકા કરશો તો મહારાજ સહન નહીં કરે."
- સદગુરુઓએ ઘનશ્યામદાસને ઠપકો આપ્યો.
- વિનયપૂર્ણ સ્વભાવ:
- શેઠે પૂજન કરવું ચાહ્યું, પણ યજ્ઞપુરુષદાસજીએ વૃદ્ધ સાધુ હરિદાસનું પ્રથમ પૂજન કરાવ્યું.
- અંતે પોતાનું પૂજન સ્વીકાર્યું.
રાજકોટમાં અભ્યાસ અને જીવણરામ શાસ્ત્રી પર અસર
- રાજકોટમાં બ્રહ્મસૂત્ર શાંકરભાષ્ય ભણ્યા.
- રામાનુજભાષ્યની ભણવણી માટે જીવણરામ શાસ્ત્રીને પ્રેર્યા.
- જીવણરામે કહ્યું: "હું રામાનુજભાષ્ય ભણ્યો નથી."
- યજ્ઞપુરુષદાસજી: "તમારા અર્થ સમજાવો, હું શાસ્ત્રનો ભાવાર્થ સમજી લઈશ."
- ધીરે ધીરે જીવણરામ શાસ્ત્રી રામાનુજભાષ્ય અને વિશિષ્ટાદ્વૈત તરફ વળ્યા.
- તેમને જાગા ભક્ત પાસે વર્તમાન ધરાવી સત્સંગી કર્યા.
- ગુરુ જીવણરામ શિષ્ય બની ગયા, યજ્ઞપુરુષદાસ ગુરુ બની ગયા.
૨૦. સાચા ગુરુભક્ત
1. પ્રાગજી ભગતનું સન્માન પુનઃ સ્થાપિત કરવાનો સંકલ્પ
- યજ્ઞપુરુષદાસજીને ભગતજી મહારાજ પ્રત્યે અપાર ગુરુભક્તિ હતી.
- જૂનાગઢના મંદિરમાંથી પ્રાગજી ભક્તને વિમુખ કરવામાં આવ્યા હતા, તે બદલ એક ઈચ્છા હતી:
- "તે જ મંદિરમાં તેમનું અપૂર્વ સન્માન થવું જોઈએ."
- "પ્રાગજી ભગતનું ધામધૂમથી આગમન કરાવીએ તો જ સાચા ગુરુભક્ત કહાવા પાત્ર બનીશું."
2. પ્રાગજી ભગતને જૂનાગઢ આવવા આમંત્રિત કરવું
- આચાર્ય મહારાજ પાસે વિનંતી કરી, જે સ્વીકારાઈ.
- પ્રાગજી ભગતને આમંત્રિત કરવા માટે આરાપત્ર મોકલાયો.
- ભક્તજનોમાં આ સમાચાર ફેલાવાયા.
3. જૂનાગઢમાં સન્માન માટે તૈયારીઓ
- જીભાઈ કોઠારીને પ્રાગજી ભગતનો મહિમા સમજાવ્યો.
- આચાર્ય મહારાજ જેવો જ પ્રાગજી ભગતનું સન્માન થવું જોઈએ તેવી ગોઠવણ થઈ.
- આ ગોઠવણ કરાવનારા યજ્ઞપુરુષદાસજીએ જ હતા.
4. સન્માનસભર આગમન
- સંવત ૧૯૨૨માં ભગતજી મહારાજને મંદિરમાંથી નીકળવું પડ્યું હતું.
- હવે તે જ આચાર્ય મહારાજની આજ્ઞાથી પુનઃ પ્રવેશ કરી રહ્યા હતા.
- આચાર્ય મહારાજ અને ભગતજી મહારાજ—બન્ને માટે સમાન સન્માન.
- બન્ને માટે એકસરખી ઘોડાની બગીઓ લાવવામાં આવી.
- ભગતજી મહારાજ માટે ઢોલિયો અને મશરૂનાં પાગરણની વ્યવસ્થા.
- ભવ્ય ઉજવણી સાથે મંદિર પ્રવેશ.
5. સમૈયાના પ્રસંગે સત્સંગ અને કથા
- ગુજરાતના અનેક હરિભક્તો આ પ્રસંગે જોડાયા.
- ભગતજી મહારાજે ગુણાતીત જ્ઞાનની કથાઓથી ભક્તોને આનંદિત કર્યા.
- જાગા ભક્તે પણ ઘણી કથાઓ કરી.
- ભગતજી મહારાજના સન્માન અને કથાઓથી સત્સંગી જનતામાં આનંદની લહેર દોડી.
0 comments