શાસ્ત્રીજી મહારાજ સંપૂર્ણ જીવન ચરિત્ર ભાગ-૧ -Page no 29 to 37 સમરી

અંતરથી સાધુ થા  

1. આચાર્ય પદવી: સંવત ૧૯૩૫માં શ્રાવણ વદિ ૮ના દિવસે શ્રી વિહારીલાલ મહારાજે આચાર્ય પદવી સોંપી, અને આચાર્યશ્રી ભગવતપ્રસાદજી મહારાજ શ્રાવણ વદિ ૧૦ના દિવસે અક્ષરનિવાસી થયા.
2.  શ્રાદ્ધ પ્રસંગ: આચાર્યશ્રીના શ્રાદ્ધ પ્રસંગે હરિભક્તો મહેળાવમાંથી વરતાલ ગયા. અહીં ડુંગર ભક્ત પણ હાજર હતા.
3. સામનામાં દ્વારકાનાથ શ્રી સ્વામી સાથે: આ પ્રસંગે, બેચર ભગતને ડુંગર ભક્ત સાથે મળીને તેમને તેમના સંતોષ અને સત્કર્મ વિશે વાતો કરી.
4. ડુંગર ભક્તનો પ્રતિસાદ: બેચર ભગતે ડુંગર ભક્તને મથુરાનો ભાઈ હોવાનું પુછ્યું, અને તેમને કહ્યું કે, "હા".
5. સાધુ થવાનો સંકલ્પ: ડુંગર ભક્તે સ્પષ્ટ જણાવ્યું કે તે માત્ર સાધુ થવા માંગે છે, પરંતુ પાર્ષદ સાથે રહેવા ઈચ્છતો નથી.
6. કોઠારીનો અવસર: બેચર ભગત, કોઠારીનું નમ્ર વર્તન સાંભળી અચંભિત થયા, પરંતુ ડુંગર ભક્તે આત્મનિર્ભર રહેવાનો વિચાર સાથે આપેલો સ્પષ્ટ જવાબ.
7. આંતરથી સાધુ થવા માટે સંકલ્પ: ડુંગર ભક્તે કહ્યું, "આંતરથી સાધુ થાઓ. હું જ્યારે એવા સાધુ સાથે મળું ત્યારે સહેલાઈથી થવું પડશે."
8. કોઠારીની અવધિ: બેચર ભગત ડુંગર ભક્તના આ શબ્દોથી સ્તબ્ધ થઇ ગયા, અને પછી તેઓ ત્યાંથી ચાલીને નીકળી ગયા.

ત્યાગી થવાનો સંકલ્પ

1. વિહારીલાલજી મહારાજનું મહેળાવ પધારવું: સંવત ૧૯૩૬માં આચાર્ય વિહારીલાલજી મહારાજને મહેળાવના સત્સંગીઓએ તેડાવ્યા. તેમણે પચાસ સંતો અને હરિભક્તોને સાથે લઈને મહેળાવ પધાર્યા.

2. ભૂમિની પુનિતતા: આ મહેળાવમાં શ્રીજી મહારાજ અને મોટા સંતોના પાદસ્પર્શથી પવિત્ર અને સંમલિત વાતાવરણ હતું.

3. ડુંગર ભક્તની સેવા: બાલ ડુંગર ભક્તે આચાર્ય મહારાજની ખૂબ સેવા કરી અને મહારાજે તેમના કાર્ય અને ભાવના માટે હેત વ્યક્ત કર્યો.

4. દોહ્યાને ત્યાગ કરવાનો નિશ્ચય: સંતોના સમાગમ અને તીવ્ર વૈરાગ્યના વેગથી ડુંગર ભક્તે ઘેર રહીને કથાવાર્તા કરવાની સાથે ત્યાગી થવાનો દઢ નિશ્ચય કર્યો.

5. કથાવાર્તા અને સત્સંગ: ગામમાં રહેતાં તેમણે અનેક શાસ્ત્ર-પુરાણોની વાતો કરી અને લોકોમાં ભગવાન શ્રીજીની પ્રશંસા અને સત્સંગનો પ્રચાર કર્યો.

6. કુટુંબ અને સંસ્કૃતિ સાથેનો સંબંધ: ડુંગર ભક્તનું મન આત્યંતિક વૈરાગ્ય તરફ વળ્યું, અને તેઓ કુટુંબ, સગાંસંબંધીથી દૂર થવા લાગ્યા, તેમ છતાં પરિવારની જરૂરિયાતોને કારણે તેમની ક્રિયાઓ વિક્ષેપ વિના ચાલુ રહી.

7. વરતાલ જવાનો વધારો: ડુંગર ભક્તે વધુ પ્રમાણમાં વરતાલ જવાનું શરૂ કર્યું અને ત્યાં સાધુઓના સંગમાં રહેવાનું પણ વધાર્યું.

8. કુટુંબનું ચિંતન: પિતાશ્રી અને કાકાઓને ચિંતાની લાગણી થવા લાગી, અને તેઓ માનતા હતા કે ડુંગર ભક્ત હવે ઘરમાં લાંબો સમય નહિ રહેશે.

9. દૈનિક કિયાઓ અને ત્યાગ: ડુંગર ભક્તે પોતાની દૈનિક પૂજા, સેવા, અને કથાવાર્તા દ્વારા પોતાને અનુસરીને મહારાજની મૂર્તિમાં લીન થવાનું શરૂ કર્યું.

10. બ્રહ્મના સંબંધ સાથે સુસંગતતા: તેમનો વૈરાગ્ય અને ઉદ્ભવતા તત્વજ્ઞાનથી તે બીજાં લોકોથી અવિચારિત થઇ શક્યા.

11. કુટુંબની ચિંતા: પિતાની ચિંતા સાચી થઈ, અને ડુંગર ભક્તનાં સાધુ બનવાના અવસર નજીક આવી ગયા.

સ્વામી વિજ્ઞાનાનંદજીના યોગમાં

1. વિજ્ઞાનાનંદજીનું આગમન: 1937ના ચૈત્રી સમૈયામાં, સંતોનો મંડળ વરતાલ પધારવા લાગ્યો. સ્વામી વિજ્ઞાનાનંદજી પણ પોતાના મંડળ સાથે આવ્યા. આ સંત વિશેષ રીતે વિદ્વાન અને ભકતિ, ધર્મ, તથા સંગીતના વિશારદ હતા.

2. ડુંગર ભક્તનો ઉત્સાહ: બાલ ડુંગર ભક્ત માટે આ સમૈયો ઉત્સાહનો સમય બની ગયો. તેમણે શ્રીજી મહારાજના પૂજિત અવતારમાં ગુરુ દ્વારા સિંચાયેલું જ્ઞાન મેળવવાની ધારણા રાખી.

3. ડુંગર ભક્તની સાથે ધર્મ, જ્ઞાન અને વૈરાગ્યની શોધ: આ સમયે ડુંગર ભક્તે વિદ્વાન સદ્ગુરુ, સ્વામી વિજ્ઞાનાનંદજીના આસનમાં રહીને, તેમને ગુરુ સ્વરૂપે સ્વીકારવાનું નક્કી કર્યું.

4. વિજ્ઞાનાનંદજી સાથે સંલગ્નતા: સ્વામી વિજ્ઞાનાનંદજીને ડુંગર ભક્ત સાથે સંલગ્નતા આવી, અને તેમને લાગ્યું કે આ બાળ ભક્તો પાસે ગુરુના પદે સ્થાન પામે છે.

5. સાચા સાધુ થવાનો નિશ્ચય: બાલ ડુંગર ભક્તે ગુરુ પાસેથી સાધુ થવાનો મનોમન નિશ્ચય કર્યો અને સ્નેહભરી વાતો સાથે આ માર્ગમાં આગળ વધવાનું નક્કી કર્યું.

6. લક્ષ્ય માટે ચિંતન: આ સંકલ્પથી, તેમની વિચારધારા સ્પષ્ટ થઈ અને આણે તેઓ ધર્મ, જ્ઞાન, વૈરાગ્ય, અને ભક્તિ પર માર્ગદર્શન શોધતા રહ્યા.

7. ચિંતાની આસપાસની ઘટનાઓ: જ્યારે તેઓ ઘેર પાછા ગયા, તો તેમના કુટુંબે ખોટું ધારણ કર્યું અને તેમને શોધવાનું શરૂ કર્યું.

1. ડુંગર ભક્તની ચપળતા: સ્વામી નિરંજનદાસ સાથે ગોમતીમાં સન્નિધિ મંડાવતી વખતે, ડુંગર ભક્તરાજને મથુરભાઈની દષ્ટિ પડી. પરંતુ તેમની ચપળતા અને સંતાવાનો વિકાસ એ રીતે મથુરભાઈથી છૂટી ગયો.

2. વિજ્ઞાનાનંદજી અને ભૂમાનંદજીની હાજરી: ૧૧ વાગે, ડુંગર ભક્ત વિજ્ઞાનાનંદજી અને ભૂમાનંદજીની હાજરીમાં દોડી આવ્યા. મથુરભાઈ અને ધોરીભાઈ તેમને લઈને ઘેર જવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરતા હતા, પરંતુ ડુંગર ભક્ત તેમને આ નક્કી કરવા દેતા હતા.

3. વિહારીલાલજી મહારાજ અને ધોરીભાઈ: શ્રી વિહારીલાલજી મહારાજ, જે સત્સંગ અને પરિવારના પ્રભારી હતા, ધોરીભાઈથી ડુંગર ભક્તના વ્યાવહારિક કાર્યને સમજવાની કોશિશ કરી રહ્યા હતા. તેઓ એમને સમજાવા માટે ધીરજ પકડીને, પછી વાત કરી રહ્યા હતા.

4. અન્યવારાની દષ્ટિ: આ દરમિયાન, મહારાજએ ડુંગર ભક્તના ચિત્તમાં વેદના જોઈ. તેમ છતાં, મહારાજએ પુલકિત ચિત્તથી તેમના ઘેર જવાના આદેશ આપવામાં લાગ્યાં.

5. જમણાવટ અને અનુક્રમણિકા: મહારાજે અને આસપાસના પાત્રો સાથે જમણાવટ શરૂ થઈ. વાસ્તવમાં, આ સમયે, ભંડારમાં બિરંજ થાળમાં રાંધેલા ભાત સાથે તૈયાર હતું. જ્યારે ડુંગર ભક્તે ખાધું, ત્યારે તેઓ તરત સમજી ગયા કે આ તે બિરંજ છે, જે તેમને મનોરંજન આપતો હતો.

6. કુટુંબ તરફ પાછો લોટવાનો સમય: જયારે તેઓ સંતોષથી પરिपૂર્ણ થઈ ગયા, તેમ છતાં તેઓ ઘેર પરત ફર્યા, પિતાશ્રી અને ભાઈ સાથે જોડાવા માટે.

મંથન

1. વિશ્વાસ અને સંસારથી વિમુક્તિ: ઘરના તમામ પ્રવૃત્તિઓ વચ્ચે, આ યુવાન ભક્તનો મન સતત મંદિરમાં અને સંતોની સેવા અને કથાવાર્તામાં જ લાગતું. સંસારના બધા વિષયો તેમનો મન ન વિમુક્ત કરી શકે, તેમનું મન તો માત્ર ગુરુના આશ્રયમાં જ સાંત્વનાની શોધમાં હતું.

2. પ્રશ્નો અને મનોમનસિકતા: તે ઘણી વાર એકદમ શાંતિથી બેસી રહેતો, ક્યારેક અચાનક ઊભો થઈ જતો, જાણે તેમનો મન અનંત કે અનુકૂળ વિચારોમાં ડૂબી જતો હોય. તેનું મન સતત Surat (સુરત) જવા માટે મજબૂર હતું, પરંતુ તેના મનમાં સવાલ હતો કે કેવી રીતે સુરત જવાનું? ગુરુ સાથે થનાર વિદ્યા અને ચિંતનના અભાવમાં, તે “સ્વામી, સ્વામી” મંત્રથી અભ્યાસ કરતા રહેતા.

3. અલગાવ અને નિકટ આવવું: છ મહિનો, એકદમ વ્યસ્ત રીતે, તે ઘરમાં રહેતાં હતાં, પરંતુ તેમનું મન આખો સમય સુરત જવાની ચિંતામાં હતું. આ સમય દરમ્યાન, તેમના ઘરના લોકો અને પરિપ્રેક્ષ્યોએ તેનો આ આધ્યાત્મિક પાથ સમજ્યો ન હતો.

4. મુલાકાત અને મુક્તિ માટેની તૈયારી: એક દિવસે, તેઓ તેમના કાકા સાથે બેઠા હતા, અને મકાનમાં રમતા રહીને તેમણે ઘર છોડવાનો મોકો શોધી લીધો. કાકા અને પિતાશ્રી પણ તેમના માટે કોઈ શંકા ન રાખતા, અને એમને મનગમતી રીતે સમય પસાર કરતા જોઈને એણે ઘરની સંપૂર્ણ મૂલ્યતા છોડવાનો નક્કી કર્યો.

5. આધ્યાત્મિક યાત્રા શરૂ થાય છે: સંસારિક જવાબદારીઓથી મુક્ત થવા, યુવાન ભક્ત ઘરમાંથી સાવચેત રહેતા ગયા અને વરતાલ તરફ જતાં, જેમણે તેમના આધ્યાત્મિક યાત્રાને આગળ વધારવા માટે તેમના ગુરુની નજીક જવાનું નક્કી કર્યું.