સંપૂર્ણ ધનશ્યામ ચરિત્ર પુસ્તકની સમરી

  ૧. ધનશ્યામનો જન્મ

• અયોધ્યા પાસે નાનકડું છપૈયા નામનું રળિયામણું ગામ.
• સંવત ૧૮૩૭ના ચૈત્ર સુદ નવમીનો દિવસ (સોમવાર, તા. ૩-૪-૧૭૮૧) અને રાતના દસ વાગ્યાનો સમય.
• ધર્મદેવના ધરની બહાર બાળકો આનંદથી નાચે છે.
• કેટલીય સ્ત્રીઓ ગીતો ગાતી ગાતી,થાળીમાં કંકુ, ગુલાલ, ફૂલની માળા અને રેશમી વસ્ત્રો લઈને હસતી હસતી ધર્મદેવને ઘેર જાય છે.

ર. બાળપ્રભુનું પરાકમ

• કાલિદત્ત - પાપીઓનો સરદાર.
• આંબાના વન - પવનપુત્ર હનુમાનજી
• કોટરા નામની સૌથી મોટી કૃત્યા

૩. રામદયાળને દર્શન

•  પ્રભુને પારણામાં પોઢાડીને રસોડામાં ગયાં ભક્તિમાતાં ગયાં
• પોતાની ચૂંસણી દૂર પડી હતી, 
• એટલે પારણામાંથી નીચે ઊતર્યા, ધૂંટણભર ચાલતાં જઈને ચૂસણી હાથમાં લીધી 
•  ધર્મદેવના મિત્ર રામદયાળે જો
• હજુ તો ફકત અઢી માસના જ 

૪. પ્રભુનું નામ પાડવું

• ત્રણ માસના
• માર્કેડેય મુનિ ધર્મદેવને ઘેર 
• તમારો પુત્રનો કર્ક રાશિમાં જન્મ - હરિ ,શરીરનો રંગ શ્યામ છે તેથી 'કૃષ્ણ" 
• ધનશ્યામ
• તપ, ત્યાગ, યોગ, ધર્મ, નીતિ, સત્ય, વિવેક બધા જ ગુણો - નીલકંઠ
•  પૃથ્વી પર ધર્મનું સ્થાપન કરશે 
• લોકોના દુખોનો નાશ 
•  દેશમાં ચારેકોર તેમની કીર્તિ ફેલાશે.
•  લોકોને સમાધિ 
• ભગવાનનું ભજન કરાવી સૌંને સુખી
•  દક્ષિણા - સારાં સારાં વસ્ત્રો-આભૂષણો, ગાયો અને સોનામહોરો

૫. પુત્રની પરીક્ષા

• ધર્મદેવને પુત્રની પરીક્ષા લેવાનું મન થયું. 
• ભક્તિમાતા પાસે બાજોઠ
•  બાજોઠ પર રેશમી વસ્ત્ર 
• બાજોઠ - એક સોનામહોર, એક પુસ્તક અને એક નાની તલવાર
• પુસ્તક હાથમાં ઉપાડી લીધું 
• ધર્મપિતા અને ભક્તિમાતાને ખાતરી - ભણીગણીને વિદ્વાન 

૬. ઘનશ્યામે કાન વીધાવ્યા

•  ઘનશ્યામ હવે સાત માસના થયા
•  ભક્તિમાતા- ધનશ્યામના કાન વીંધાવી લઈએ.
• ભક્તિમાતાએ રામપ્રતાપભાઈને - ઘનશ્યામ આંબલીના ઝાડ- રામપ્રતાપભાઈ આંબલીના ઝાડ 
•  રામપ્રતાપભાઈ અને સૌંને ધનશ્યામનાં બે સ્વરૂપે દર્શન 
•  ગોળ ખાવા આપો તો કાન વીંધાવીશ
• ઘરમાંથી ગોળ - ઘનશ્યામ ભક્તિમાતાના ખોળામાં - ગોળ ખાતાં ખાતાં કાન વીધાવ્યા

૭. લક્ષ્મીજીને વરદાન

• ભક્તિમાતા ઘનશ્યામને ચાલતાં શીખવતાં
• ચકલી-દરવાજા પાસે બેઠી -ચકલીને મુઠ્ઠીમાં પકડી 
•  ભક્તિમાતા-ચકલી ધનશ્યામને ચાંચ મારશે-ચકલીમાંથી એક સુંદર સ્ત્રી
• લક્ષ્મીજી-ધનશ્યામે -હું જયારે કાઠિયાવાડ આવું, ત્યારે તમે પણ કાઠિયાવાડ આવજો.

૮. સિદ્વિઓ પ્રભુની સેવામા

• મામી -લક્ષ્મીબાઈ.
• લક્ષ્મીબાઈ - ધીમે ધીમે રસોઈ 
• ભક્તિમાતા-  ખૂબ ભૂખ લાગી
• બાળપ્રભુ- આઠ સિદ્ધિઓને ભોજન લાવવા આજ્ઞા

૯. ખીચડીને બદલે દૂધપાક

• બપોરે ઘનશ્યામ ભૂખ્યા થયા
•  માતાએ ધનશ્યામને ટાઢી ખીચડી ખાવા 
• ગૌશાળામાં એક ગાય - ગોમતી - બે વખત  દૂધ
• જો ધનશ્યામને દૂધ પીવું હોય તો ગાય ગમે ત્યારે દૂધ આપે.
• આટલું બધું દૂધ - દૂધપાક-પૂરીની રસોઈ 

૧૦. વાળંદને ચમત્કાર

• ધનશ્યામને ત્રીજું વર્ષ બેઠું 
• ધર્મપિતાએ વિચાર કર્યો કે હવે ધનશ્યામના વાળ ઉતરાવીએ. 
• અમઈ નામના વાળંદ
• ભકિતમાતા ધનશ્યામને ખોળામાં લઈને પૂર્વ દિશા તરફ બેઠાં 
• ધનશ્યામે નારાયણ સરોવરમાં સ્નાન 
• ધર્મપિતાએ બ્રાહ્મણોને દાન - સૌંને પતાસાં વહેચ્યાં

• બાળમિત્રો ઘનશ્યામ સાથે નારાયણ સરોવરથી પૂર્વ દિશામાં આવેલી આંબાવાડીમાં ગયા 
• બધા બાળકો આંબલી- પીપળી રમવા લાગ્યા.
• કાલિદત્ત બહુ ગુસ્સે થયો તેણે પોતાની જાદુઈ વિદ્યાથી- ભયંકર વાવાઝોડું -વરસાદ શરૂ કયા-ચારેકોર અંધારું થઈ ગયું- ખૂબ ઠંડીથી અને વરસાદથી બધા બાળકો ધૂજવા લાગ્યા - બખોલમાં સંતાઈ ગયો.
•  ઘનશ્યામ થોડે દૂર એક આંબાના ઝાડ નીચે જઈને બેઠા.

૧૨. ટાઢે પાણીએ બળિયા ગયા

• ગ્રીષ્મ ઋતુ- ગરમી બહુ થાય 
• ધનશ્યામને તાવ-જમ્યા નહિ.
• ચંદામાસી-બળિયા નીકળ્યા-તાવ આવ્યો 
• ભક્તિમાતાએ ધનશ્યામને પથારીમાં સુવડાવ્યા  અને ભગવાનનું ભજન 
• ધનશ્યામનાં મામી લક્ષ્મીબાઈ - વીસ દિવસ સુધી ઘરની બહાર જવા દેતાં નહિ,નાહવા ધોવા દેતા નહિ.શરીરે પાણી અડાડશો નહિ.
• આપણે તો બ્રાહ્મણ - રોજ નાહવું જ જોઈએ - હું ઠંડા પાણીથી નાહીશ એટલે બળિયા મટી જશે અને તાવ પણ ઊતરી જશે.
• ભક્તિમાતા ધનશ્યામને કૂવાને કાંઠે લઈ ગયાં- નવરાવવા લાગ્યાં -બળિયા મટી ગયા હતા અને તાવ પણ ઊતરી ગયો હતો. 
• ફકત શીળીના ઝાંખા ડાધા રહ્યા 

૧૩. માછલીઓ સજીવન કરી

• કાળો અને કદાવર માછીમાર 
• મરેલી માછલીઓ જોઈને તેમને દયા -સંકલ્પ કર્યો -બધી માછલીઓ જીવતીપળવારમા જ બધી માછલીઓ જીવતી
•  યમરાજાનું રૂપ-માછીમાર પાસે આવ્યા. 
• યમરાજા -અતિશય વિકરાળ, મહાભયાનક રૂપ, મોટી મોટી મૂંછ અને મોટા મોટા દાંત, લાલઘૂમ આંખો અને લાંબી લાંબી જીભ અઢાર હાથ અને દરેક હાથમાં તલવાર, ભાલા, ત્રિશૂળ જેવાં જુદાં જુદાં હથિયાર.
• યમરાજાને સામે જોઈને - માછીમાર - હાથ-પગ ધૂજવા લાગ્યો પરસેવો છૂટવા લાગ્યો.
• યમરાજાએ માછીમારને યમપુરી અને નરકનાં દુ:ખો દેખાડચાં.-દૂતો આગળ મેથીપાક 

૧૪. ચકલાઓને સમાધિ

• છપૈયાની બાજુમાં - તરગામની પાદરમાં ધર્મદેવનું ખેતર
• ભક્તિમાતાએ ધનશ્યામને જમાડચા, માથે ટોપી પહેરાવી, પગમાં મખમલની મોજડીઓ પહેરાવી, હાથમાં એક મોટી સોટી આપી 
•  જાંબુડીના ઝાડ પર ચડીને જોયું-હજારો ચકલાં ખેતર પર ઊડે.
• જોરથી સાદ પાડચો-ચકલાંઓને સમાધિ થઈ કેટલાંક ચકલાં ટપોટપ નીચે પડવા લાગ્યાં
• ઘનશ્યામ બાજુના માધવરામ શુકલના ખેતર -બાળમિત્રો રઘુવીર અને બકૂસરામ સાથે રમવા 

૧૫. વાંદરાને સમાધિ

• છપૈયામાં અસુરોનો ત્રાસ વધ્યો
• ધર્મપિતાએ અયોધ્યા જવા વિચાર - શણગારેલ ગાડામાં ધરનું બધું રાચરચીલું - ગાડું સરયૂ નદીને કિનારે આવ્યું
• સૌં હોડીમાં બેસીને સરયૂને સામે કાંઠે અયોધ્યા પહોંચ્યા - બરહટ્ટા શેરીમાં સુંદર મજાનું ધર
• સાંજે ઘનશ્યામ ધર્મપિતાની બાજુમાં જમવા બેઠા - ભક્તિમાતા પીરસતાં હતાં - એક વાંદરાએ ધનશ્યામને જમતા જોયા-વીસેક જેટલી રોટલીઓ ઉપાડી- પાછો વાંદરો ઝાડ પર 
• ત્રણ દિવસ સુધી વાંદરો સમાધિમાં સ્થિર-વાંદરો કૂદતો કૂદતો ધરમાં ધનશ્યામ પાસે આવ્યો 

૧૬. વાંદરાઓને મેથીપાક ચખાડચો

• એક વાર ધનશ્યામ થાળી- પૂરી અને દહીં-ઓશરીમાં જમવા બેઠા.
• એક તોફાની વાંદરો છલાંગ મારતો આવ્યો- ધનશ્યામના હાથમાંથી પૂરી ખૂંચવીને -આંબલીની ડાળે જઈને બેઠો
• આંબલીની ડાળ સુધી હાથ લાંબો કર્યો -ગરદન પકડીને નીચે ૫છાડચો-ચિચિયારી પાડી.
• ધર્મપિતાએ ધરમાં લાકડી લેવા ગયા.

૧૭. રામદત્તન કેરી ચખાડી

• બાહ્મણોનું એક ટોળું - ટોળાનો આગેવાન રામદત્ત-શરીરે તગડો અને ઊંચો.
•  પાકી કેરીઓ તોડીને ઘનશ્યામ નીચે નાખે, વેણી, માધવ અને પ્રાગ  કેરીઓ ભેગી - બીજા બાળકો આંબાની ચોકી કરે.
• ઘનશ્યામ છેક નીચેની ડાળી પર આવીને નીચા નમ્યા -ખભા પર દોરી અને લોટો  લઈ લીધા ઘડીક વારમાં તો ઘનશ્યામ દોરી-લોટો લઈ ઝાડ પર ઊંચે પહોંચી ગયા ડાળી ૫૨ ગોઠવાઈ ગયા ઘનશ્યામ છેક ઉપરની ડાળી પર ચડી ગયા.

૧૮. મુમુક્ષુ કઈ દિશામાં છે

• છપૈયા ગામની બહાર પીપળાનું ઝાડ - રમવાનું છોડી દઈને પીપળાના ઝાડ પર ચડી જાય-પશ્ચિમ દિશા તરફ જોતાં ઝાડ પર બેસી રહે.
• વેણી- ઝાડ પર ઊંચે ચડીને પશ્ચિમ દિશા તરફ શું જોયા કરો છો?

૧૯. એક સાથે અનેક મંદિરે દર્શન

• રામપ્રતાપભાઈ તો ધનશ્યામને ગોતવા સીધા હનુમાન ગઢીએ પહોંચ્યા - રામકથા 

૨૦. ભૂતિયો કૂવો

• અયોઘ્યામાં એક નવાબ - ગામના લોકોને ખૂબ રંજાડે - બાળકો ઉપાડી જાય-લોકોને લૂંટી જાય. ધર્મપિતાને ચિંતા -થોડા દિવસ માટે તીનવા ગામે  ગયા
• તીનવામાં પ્રથિત પાંડે -પત્નીવચનાબાઈ.
•  ધર્મપિતા તેમને ત્યાં ઊતર્યા. વચનાબાઈ ધનશ્યામને રોજ સારી સારી રસોઈ જમાડે.
•  ભક્તિમાતા વચનાબાઈને કામકાજમાં મદદ કરે પાણી પણ ભક્તિમાતા જ ભરે .
• સાંજ પડી એટલે વચનાબાઈએ ભક્તિમાતાને કહ્યું  - સૂરજ આથમે પછી કૂવે પાણી ભરવા ન જવું, કૂવામાં હજારો ભૂત રહે છે, તે તમને હેરાન કરશે 
• ભક્તિમાતાને ખ્યાલ રહ્યો નહિ ભૂલમાં તેઓ ધડો લઈને કૂવે પાણી ભરવા ગયાં દોરડું બાંધીને ધડો કુવામાં નાખ્યો-
•  ભૂતે ધડો પકડી લીધો ભક્તિમાતાએ દોરડું ખેંચ્યું પણ પડી ઉપર આવે જ નહિ.
•  ભૂતોની વિનંતી સાંભળી ઘનશ્યામ તેમનાં પાપ માફ - મોક્ષ -બદરિકાશ્રમમા મોકલ્યા

૨૧ . મલ્લોનો પરાજય

• અયોઘ્યામાં રોજ સાંજે ઘનશ્યામ કેસરીસંગ અને બીજા બાળમિત્રો સાથે રામઘાટ ૫૨ ફુસ્તીના દાવ

•  નેપાળનો મહાબલી નામનો મલ્લ -શરીરે તગડો અને ઊંચો પહેલવાન.
• ધનશ્યામે દસ હજાર હાથી જેટલું બળ -મહાબલીને હરાવ્યો.
•  અયોધ્યાના મલ્લ માનસંગ, દિલ્લીસંગ અને ભીંમસંગના -અયોધ્યાના રાજા રાયદર્શનસિંહ- ધનશ્યામ સાથે મલ્લયુદ્ધ કરીને તેને હરાશું.
•  શહેરની શેરીઓમાં ઢંઢેરો - આજે સાંજે બરહટ્ટા શેરીમાં ધર્મપિતાના ધર પાસે આંબલીવાળા કૂવા પાસેના મેદાનમાં ભીંમસંગ, દિલ્લીસંગ અને માનસંગ એ ત્રણે મલ્લો ધનશ્યામ સાથે મલ્લયુદ્ધ કરશે નામદાર રાજા રાયદર્શનસિંહ પણ કુસ્તી જોવા
•  રાજાના નોકરો આવીને આંબલીવાળા ફૂવાનું મેદાન સાફ - મંડપ તૈયાર કરવા લાગ્યા  રાજા તથા દરબારો માટે ગાદી-તકિંયાવાળી બેઠક - ધજા- પતાકાં
• ધર્મપિતા અને રાપપ્રતાપભાઈ પણ ધનશ્યામને લઈને પધાર્યા. ધનશ્યામને જોઈને સૌથી મોટા ભીંમસંગે પગ પર હાથ પછાડીને મોટો અવાજ કર્યો.
• ભીમસંગે મોટી સાંકળ ઉપાડી પોતાના જમણા પગમાં સાંકળ બાંધી-મારા જમણા પગમાં સો હાથી જેટલું બળ છે -ઘનશ્યામ પાડી દેશે અથવા મારો જમણો પગ ખસેડી દે-તેને બળિયો માનીશ.
• રાજા રાયદર્શનસિંહે-ધનશ્યાયની જય બોલાવી -પોતાનાં વસ્ત્રો અને આભૂષણો ધનશ્યાયને ભેટ -પતાસાં વહેંચાવ્યાં

૨૨. કંદોઈને પરચો

• હઠ લીધી કે મારે તો પેંડા જ ખાવા 
• કંદોઈને સોનાની વીંટીનો લોભ-બધી જ મીઠાઈઓ -ટોપલામાં -મિત્રો સાથે વાડીએ ઉજાણી

૨૩. ખાંપા તળાવડી

• ધનશ્યામ રામપ્રતાપભાઈ તથા સુવાસિની ભાભી સાથે તરગામ
• ધનશ્યામ પણ રોજ સાંજે ત્યાં રમવા -આબલી-પીંપળી રમે -કેવડો, ગુલાબ, મોગરો વગેરે ફૂલ ચૂંટે.
• બધા બાળસખા ભેગા થઈને ફૂલની માળા બનાવે અને ઘનશ્યામને પહેરાવે.
• એક દિવસ સાંજે ઘનશ્યામ તળાવડી -ગાયો લઈને ગોવાળો ઘર ભણી પાછા-ઘનશ્યામ -સાદ પાડીને ગાયોને બોલાવી -વીંટળાઈને ઊભી રહી ગઈ.
• આંબલીના વૃક્ષ પર - ઝાડ પરથી નીચે ઊતરતાં પગ લપસ્યો-જમણા પગની સાથળમાં ખાંપો વાગ્યા લોહીની ધાર વહેવા લાગી.
• સુખનંદન રામપ્રતાપને બોલાવવા
• ઈદ્રદેવે તરત આકાશવાણી કરી દેવોના વૈદ્ય અશ્વિનીફુમારને બોલાવ્યા -દવા લગાડી પાટો 
• રામપ્રતાપ- ધનશ્યામની સાથળ પર પાટો બાંધેલો- વેણી-દેવોના વૈદ્ય અશ્વિનીફુમાર આકાશમાંથી આવીને દવા લગાડી ગયા
• ધનશ્યામે પાટો ખોલીને બતાવ્યો સુવાસિની ભાભીએ જોયું તો કાંઈ દેખાય નહિ. ફકત ખાંપાનો ધા.

૨૪. સોળ ચિહ્નો

• ધર્મદેવ અને ભક્તિમાતા ત્રણે પુત્રોને લઈને તીર્થ-વસંતાબાઈ અને ચંદામાસી પણ સાથે 
• રસ્તામાં ગૂંડા ગામ-નાનકડું મંદિર મંદિરમાં ઠાકોરજીની નાનકડી મૂર્તિ - સાંજની આરતી વખતે ધર્મપિતા ત્રણે પુત્રોને લઈને મંદિરે દર્શન કરવા ગયા.
• રાજા ગુમાનસિંહને -ધનશ્યામની પરીક્ષા - રાજાએ ચાકરને મોકલ્યો હુકમ કર્યો, ત્રણે પુત્રોને લઈને ધર્મપિતા રાજદરબાર-સવારે દસ વાગે 
•  બે વાત સાચી - ભગવાનને પડછાયો ન હોય -ભગવાનનાં ચરણમાં સોળ ચિહ્ન 
• ધનશ્યામના જમણા પગમાં અષ્ટકોણ, ઊર્ધ્વરેખા, સ્વસ્તિક, જાંબુ, જવ, વજ, અંકુશ, કેતુ અને પદ્મ એવા કુલ નવ ચિહ્નો હતાં
•  ડાબા પગમાંત્રિકોણ, કળશ, ગોપદ, ધનુષ, મીન, અર્ધચંદ્ર અને વ્યોમ એવાં સાત ચિહ્નોઆ ઉપરાંત, બંને ચરણમાં ઊર્ધ્વરેખા
• રાજા ગુમાનસિંહે ચંદન, કંફુ અને ફૂલોથી પૂજા -આરતી ઉતારી-મખમલની સોનાની ભરતવાળી ટોપી - સુરવાળ ભેટ
• ધર્મદેવ તથા ભક્તિમાતા -બીજાં તીર્થોની યાત્રા-લખનૌ અને કાનપુર થઈને અયોધ્યા તરફ પાછાં
•  ત્રણે ભાઈઓમાં ઈચ્છારામજી સૌથી નાના - ચાલતાં પણ નહિ શીખેલા-વસંતાબાઈ તેડીને ચાલે 
• ધનશ્યામ ભક્તિમાતાની આંગળી પકડીને ચાલે.
• ધનશ્યામે-ઈચ્છારામનો ભાર વધારી દીધો - વસંતાબાઈ ઇચ્છારામને નીચે મૂકીને ભક્તિમાતાને કહેવા લાગ્યાં 'ઇરછારામનો ભાર કેમ આટલો બધો વધી ગયો ? રોજ તો આટલો ભાર નથી લાગતો."
• ચંદામાસીએ ધનશ્યામને તેડચા. જરાય ભાર લાગ્યો નહિ વસંતાબાઈએ ઈચ્છારામને ફરીથી તેડથા તો તેનો પણ ભાર પહેલાં જેટલો જ ઓછો થઈ ગયેલો 

રપ. ઘનશ્યામે હિંસા બંધ કરાવી

•  ધર્મદેવના સાઢુભાઈ બલદીધર 
• બલદીધર તથા તેમના ભાઈ મોરલીગંગાધર એ બંને રાજાના લશ્કરમાં સિપાઈ
• રાજાનું લશ્કર ફરતું ફરતું બલ્લમપઢરી ગામ-  ઘનશ્યામ તથા રામપ્રતાપને લઈને ધર્મદેવ બલ્લમપઢરી ગામ જવા નીકળ્યા.
•  પીંપળાના ઝાડ પાસે એક મોટો તંબુ બાંધેલા તે તંબુમાં રાજા તેના કેટલાક સિપાઈઓ સાથે બેસીને ગાય, બકરાં વગેરે પ્રાણીઓની હિંસા કરાવતો હતો.
• રાજા તંબુમાં ઉઘાડે શરીરે બેઠો હતો તે પણ ગાંડા હાથીને જોઈને નાઠો-પીપળાના ઝાડ નીચે સંતાયો-પીપળાના ઝાડ ઉપર ચડી ગયો 
• ધનશ્યામે પોતાની શક્તિથી પીંપળાના ઝાડમાં પ્રવેશ કરીને આખું ઝાડ હલાવવા માંડ્યું

૨૬. મહાવતની રક્ષા કરી

• અયોધ્યામાં એક બળદેવજી નામના ધનાઢચ- બળવાન હાથી -મહાવત-હાથીના ખોરાકમાંથી ધીની મીંઠાઈઓ ચોરી લે 
• મહાવત હાથીને સરોવર ૫૨ નવરાવવા લઈ ગયો-નળિયાથી તેનું શરીર ધોવા લાગ્યો -સૂંઢથી ઉપાડી પછાડવા માટે ઊચો કર્યો.
• બીજા સ્વરૂપે ધનશ્યામ પાણીમાં ઊતરી હાથી પાસે પહોંચી ગયા હાથીની સૂંઢમાંથી મહાવતને છોડાવ્યો

૨૭. નવી બત્રીસી

• આજે મારી દાઢ બહુ દુ:ખે છે દાઢથી રોટલી ચવાતી નથી, માટે શીરો કરી આપો"
• ધનશ્યામે થોડોક શીરો નાનાભાઈ ઈચ્છારામને આાપ્યો બે કોળિયા શીરો ખાધો.
• બધા જ દાંત ઢીલા 
• સુવાસિની ભાભી તો ધનશ્યામનું બોખું મોઢું -ભક્તિમાતાને બૂમ પાડીને બોલાવ્યાં.
• ભક્તિમાતા અને સુવાસિની ભાભીં -ધનશ્યામના મોઢામાં દાંતની નવી જ બત્રીસી!
• ધનશ્યામે તરત જ જમીન પરથી દાંતની ઢગલી હાથમાં લીધી - દાંતને બદલે મોતી- માનસરોવરના રાજહંસો 

૨૮. બાળમિત્રોને જમાડચા

• ધનશ્યામે પોતાનો રૂમાલ છોડીને આંબાની ડાળે બાંધ્યો - મીઠાઈ આ રૂમાલમાં આવી જશે-મીન સરોવરમાં નાહી આવીએ
•  સોનાના થાળમાં બત્રીસ પકવાન-સોનાની ઝારીમાં પીવા માટે ઠંડુ પાણી.

૨૯. હજારોને જમાડચા અને અભિમાન તોડથું

• સંન્યાસીની એક જમાં-છપૈયામાં ખાંપા તળાવડીને કાંઠે -એક હજાર બાવા.
• પાંચ આગેવાન બાવા - સીધું માગવા નીકળ્યા-ગામનો ધણી મોતીભાઈ તરવાડી તો બીજે ગામ ચાલ્યો ગયો.
•  હજાર માણસોને થઈ રહે તેનાથી પણ વધારે સીધું અને ધી મળ્યું એટલે આશીર્વાદ આપીને ચાલતા થયા.
• એક નાનકડી રાવટીબાવો વાધના ચામડા ૫૨ બેઠેલો-બહુ ક્રોધી. બહુ એભિમાની- બાવો ધર્મદેવ સાથે ચર્ચા કરવા લાગ્યો ચર્ચામાં પોતે હાર્યો એટલે ગાળો બોલવા લાગ્યો.
• ધર્મદેવે-અમારા ધનશ્યામને -ચામડું જોઈએ છે." પેલો બાવો ગર્વથી બોલ્ચો : 'તુમ કયા લેગા ? ઇસકા તો તીનસો રૂપિયા પડેગા."

૩૦. લક્ષ્મીબાઈને ચમત્કાર

• માટલી ઉતારે માટલીમાથી જે કાંઈ દૂધ, દહીં કે માખણ મળે તેની ઉજાણી કરી.
• વેણીરામની માતાનું નામ લક્ષ્મીબાઈ.લક્ષ્મીબાઈ ધરની બહાર દાણા વીણે.
•  ઘનશ્યામ એને વેણીરામના મોઢા પર દહીં ચોટેલું જોયું- દહીંની માટલી ખાલી 
•  પુત્ર વેણીરામને દોડી જવા દીધો પણ ધનશ્યામને પકડી લીધા 
•  ધનશ્યામને હાથે, પગે દોરડું બાંધી દીધું
• ધનશ્યામે પોતાના ઐશ્વર્યથી વેણીરામને ત્યાં બાંધી દીધા અને પોતે છૂટા થઈને બીજે રસ્તેથી ઘેર પહોંચી ગયા.
•  ઘનશ્યામ પોતાના ઘરથી હાથમા ગોળ ખાતા ખાતા લક્ષ્મીબાઈને ઘર આવ્યા અને ભક્તિમાતાને કહ્યું : 'શું છે માતાજી ?’
• પકડચા હતા તો ઘનશ્યામને. બાંઘ્યા હતા પણ ઘનશ્યામને.